Η διαδικασία επιλογής της ταινίας που θα εκπροσωπήσει την Ελλάδα στα Όσκαρ του 2025 αποπνέει έναν αέρα σκανδάλου, φέρνοντας στην επιφάνεια σοβαρές ανησυχίες για την ακεραιότητα και την αξιοπιστία του Υπουργείου Πολιτισμού.

Αρχικά, η Ακαδημία Κινηματογράφου είχε ορίσει τους Βασίλη Κεκάτο (πρόεδρος), Κόρα Καρβούνη, Λήδα Γαλανού και Κάλλια Παπαδάκη να σχηματίσουν τη γνωμοδοτική επιτροπή που θα πρότεινε στο ΥΠΠΟ την ταινία που θα εκπροσωπήσει τη χώρα μας στα φετινά Όσκαρ. Ωστόσο αυτή η επιτροπή λίγες ημέρες αργότερα αντικαταστάθηκε και πρόεδρος ορίστηκε ο Έβαν Σπηλιωτόπουλος (G.I. Joe: Snake Eyes, Οι Άγγελοι του Τσάρλι) ενώ αντιπρόεδρος ο κριτικός κινηματογράφου Δημήτρης Δανίκας, ο οποίος έχει διαγραφεί από την Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου. Τα υπόλοιπα μέλη της επιτροπής είναι η σεναριογράφος Χριστίνα Λαζαρίδη, ο σκηνοθέτης-animator Παναγιώτης Ράππας, ο σκηνοθέτης Σπύρος Ταραβήρας, ο ηθοποιός Βασίλης Χαραλαμπόπουλος και η σκηνοθέτης Ασημίνα Προέδρου.

Η πρόσφατη αντικατάσταση τεσσάρων μελών της επιτροπής με μια αμφιλεγόμενη κίνηση που το ΥΠΠΟ χαρακτηρίζει ως «λάθος εκ παραδρομής», συνοδευόμενη από την παραίτηση της Ασημίνας Προέδρου και το ηχηρό «κατηγορώ» του Βασίλη Κεκάτου, έχουν εκθέσει τη διαδικασία σε έντονη κριτική. Το ΥΠΠΟ, αντί να δώσει πειστικές εξηγήσεις, παραμένει σιωπηλό, αφήνοντας αναπάντητα τα ερωτήματα που έθεσε η Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου.

Η κατάσταση κορυφώθηκε όταν δεκάδες σκηνοθέτες και παραγωγοί εξέφρασαν την αγανάκτησή τους με μια ανοιχτή επιστολή προς το ΥΠΠΟ, όπου γνωστοποίησαν την απόσυρση των ταινιών τους από τη διαδικασία επιλογής. Συγκεκριμένα, 21 από τις 23 ταινίες που είχαν υποβληθεί για συμμετοχή αποσύρθηκαν εξαρχής, σε ένδειξη διαμαρτυρίας ενάντια στις αδιαφανείς και αυθαίρετες ενέργειες του υπουργείου.

Από την αρχή της διαδικασίας, το ΥΠΠΟ έχει επιδείξει μια απαράδεκτη αλαζονεία, υπονομεύοντας τον ίδιο τον θεσμό που καλείται να υπηρετήσει. Στις 11 Αυγούστου 2024, οι δημιουργοί των ταινιών έλαβαν ηλεκτρονικά μηνύματα με συνδέσμους για την προβολή των έργων τους, αποστέλλοντάς τα σε μέλη της επιτροπής που είχαν επιλεγεί από το ΥΠΠΟ. Ωστόσο, μόλις δύο ημέρες αργότερα, οι ίδιοι επαγγελματίες ενημερώθηκαν ότι ανακλήθηκε η συμμετοχή τους στην επιτροπή, χωρίς να δοθούν περαιτέρω εξηγήσεις.

Αυτός ο απρόσεκτος χειρισμός δεν είναι μόνο ακατανόητος αλλά και ύποπτος. Τι άλλαξε μέσα σε δύο ημέρες; Ποια συμφέροντα κρύβονται πίσω από αυτή την αδιαφάνεια; Οι επαγγελματίες του ελληνικού κινηματογράφου, που έχουν δώσει μάχες για να απελευθερωθούν από παλιές, φαύλες πρακτικές, βλέπουν τώρα αυτές να επανέρχονται δριμύτερες, υπονομεύοντας τις προσπάθειες και τις θυσίες τους.

Αυτό το σκάνδαλο εκθέτει την Ελλάδα διεθνώς, αποδεικνύοντας ότι η χώρα μας παραμένει αιχμάλωτη σε παλαιοκομματικές μεθοδεύσεις και αυθαίρετες αποφάσεις. Η μεταχείριση των δημιουργών και της πνευματικής τους ιδιοκτησίας από το ΥΠΠΟ, με την αποστολή των ταινιών τους σε άτομα που τελικά δεν συμμετείχαν στην επιτροπή, είναι προσβλητική και ανεύθυνη. Αντί το ΥΠΠΟ να προστατεύσει τους δημιουργούς, επιδεικνύει μια αδιαφορία που σοκάρει.

Το χειρότερο, όμως, είναι η επιχείρηση εξιλαστήριου θύματος, με την απόδοση ευθυνών σε μια υπάλληλο του υπουργείου. Αυτή η κίνηση όχι μόνο δεν αποκαθιστά την αξιοπιστία της διαδικασίας, αλλά επιδεινώνει την κρίση, αποδεικνύοντας ότι η ηγεσία του ΥΠΠΟ είναι ανίκανη να αναλάβει τις ευθύνες της.

Σε αυτή τη σκοτεινή περίοδο για τον ελληνικό κινηματογράφο, είναι επιτακτική ανάγκη να υπάρξει διαφάνεια και λογοδοσία. Οι δημιουργοί αξίζουν καλύτερα, και η χώρα μας δεν αντέχει να συνεχίσει να εξευτελίζεται με τέτοιες πρακτικές. Το ΥΠΠΟ πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες του και να αποκαταστήσει άμεσα την εμπιστοσύνη στην κινηματογραφική κοινότητα και στους θεσμούς.

Ο σκηνοθέτης Βασίλης Κεκάτος, που είχε οριστεί ως πρόεδρος της επιτροπής, κατήγγειλε δημόσια το γεγονός, τονίζοντας ότι «είναι λίγο cringe να βλέπεις το Yπουργείο Πολιτισμού να υποτιμά τόσο τη νοημοσύνη των ανθρώπων του πολιτισμού».

Η απόσυρση σχεδόν όλων των υποψήφιων ταινιών από τη διαδικασία αποτελεί ισχυρό μήνυμα ενότητας και απογοήτευσης από την κινηματογραφική κοινότητα, ενώ οι σκηνοθέτες που αποφάσισαν να παραμείνουν στη διαδικασία καλούνται να επανεξετάσουν τη στάση τους. Διότι καμία νίκη δεν αξίζει όταν έχει αμαυρωθεί από εκείνους που όφειλαν να την προστατεύσουν.

Ο Βασίλης Κεκάτος το έθεσε τέλεια. Είναι πραγματικά cringe να βλέπεις ένα Υπουργείο Πολιτισμού να μεταχειρίζεται τόσο άγαρμπα και περιφρονητικά τους ανθρώπους που υπηρετούν την τέχνη. Το γεγονός ότι το ίδιο υπουργείο αμφισβητεί το κύρος των καλλιτεχνών που το ίδιο κάλεσε να επιλέξουν την ελληνική πρόταση για τα Όσκαρ είναι εξοργιστικό. Όταν μια επιτροπή που αποτελείται από επαγγελματίες του χώρου ακυρώνεται με ένα απλό email και οι ταινίες αποσύρονται μαζικά από τη διαδικασία, το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: οι δημιουργοί δεν ανέχονται τον εμπαιγμό. Το αληθινό κύρος δεν απονέμεται από υπουργεία· το κερδίζουν αυτοί που μάχονται με εντιμότητα και αξιοπρέπεια για τον πολιτισμό τους.